تفاوت پایداری ستون آب و سرعت صوت از شمال به طرف جنوب خلیج فارس در فصل زمستان

خلیج فارس دریایی نیمه بسته است که از طریق تنگه ی هرمز به خلیج عمان و آب های آزاد راه پیدا می کند و جریان ورودی به آن به صورت آب سطحی اقیانوس هند (IOSW) است که بعد از چرخیدن در خلیج به صورت آب خلیج فارس (PGW) خارج می شود. از 11 ایستگاه از داده های معتبر دما و شوری گشت زمستانه ROPME1992، که از پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی تهیه شده بود، استفاده شد تا تغییرات دما و شوری ناشی از اندازه گیری و تغییرات چگالی، سرعت صوت و پایداری ستون آب ناشی از محاسبات نرم افزاری (Ocean Data View) در اثر جریان ورودی و خروجی خلیج فارس مورد بررسی قرار گیرد. ایستگاه های اندازه گیری از آب های ایرانی (جزیره لاوان) شروع و تا آب های امارات متحده عربی (جزیره صیر بنی یاس) ادامه می یافت. نتایج نشان داد تغییرات دمای آب در زمستان بین C° 56/17 تا C° 25/20، تغییرات شوری psu 48/38 تا psu 93/43، تغییرات آنومالی چگالی پتانسیل kg/m3 47/27 تا kg/m3 19/32 و تغییرات سرعت صوت m/s 7/1521 تا m/s 1528 می باشد. آب های کم عمق جنوبی دمای کمتر و شوری و چگالی بیشتری دارند. در تغییرات چگالی نقش شوری بیش از دما است اما در تغییرات سرعت صوت، در شمال خلیج فارس دما و در جنوب آن، شوری سهم بیشتری دارد. بیشترین سرعت صوت مربوط به شمال و کمترین آن مربوط به میانه و جنوب خلیج فارس است. در نزدیکی سواحل ایران، در عمق بیش از 30 متر، جریان آب گرمی به صورت زیرسطحی مشاهده می شود که تحت تاثیر لایه های سطحی که در فصل زمستان سرد شده است، نیست و هنوز اثرات آب ورودی اقیانوس هند (IOSW) را دارد. وجود پیچک CE1، در ایستگاه 4، در عمق حدود 30 متری کاملا قابل رویت است که بر اثر بازگشت جریان IOSW است. اگرچه ستون آب از ایستگاه 5 تا 9، آمیخته و نسبتا همگن است، اما از نظر افقی ناهمگن است. همچنین، نتایج به خوبی نشان می دهد که دو الگوی متفاوت جریان IOSW (در شمال) و PGW (در جنوب) موجب رژیم های مختلف پایداری ستون آب می شود به طوری که در ایستگاه های شمالی رژیم پخشی و در ایستگاه های جنوبی رژیم انگشتی نقش بیشتری در ایجاد همرفت پخش دوگانه دارند. در ایستگاه های جنوبی لایه های متشکل از ناپایداری ایستایی بیش از لایه های متشکل از همرفت پخش دوگانه در ستون آب دیده می شود. همچنین به طور کلی در فصل زمستان رژیم پخشی نقش بیشتری در ایجاد همرفت پخش دوگانه در این مقطع عرضی از خلیج فارس ایفا می کند.