حسن جهانبازی
-
جنگل های بلوط غرب، کلاسی از جنگل های معتدله استپی منطقه ایران- تورانی هستند در جنوب شرق ترکیه، شمال شرق عراق و غرب و جنوب غرب ایران گسترش دارند. گستره این جنگل ها کمربند نسبتا وسیعی را در غرب و جنوب غربی ایران به وجود می آورد که از شمال به سمت جنوب از تراکم و غنای گونه ای درختی کاسته می شود (Zohary, 1973). مطالعه حاضر چنین روند کلی را در زاگرس تایید می کند اما شرایط توپوگرافی، خرداقلیم و دخالت های انسانی نیز بر تنوع و تراکم پوشش گیاهی در زاگرس موثر هستند و باعث تغییراتی در روند کلی تغییرات شمالی-جنوبی پوشش گیاهی زاگرس می شوند. از این رو بیشترین تنوع و غنای گونه ای در قطعات نمونه مربوط به زاگرس شمالی و کمترین در قطعات نمونه زاگرس جنوبی ثبت شد اما برخی سایت های زاگرس جنوبی و میانی نیز از غنای گونه ای بالایی برخوردار بوده اند.در این پژوهش ترکیب فلورستیک، فنولوژی گونه ها در مقطع زمانی آماربرداری، مشخصات کمی و کیفی پوشش گیاهی، تنوع گونه-های گیاهی و وضعیت زادآوری و مشخصه های مربوط به آن در قطعه نمونه های دائمی پایش جنگل های زاگرس موردبررسی قرارگرفت و نتایج حاصل از این پژوهش مبنای مطالعات بلندمدتی خواهد بود که امکان بررسی تغییرات پوشش گیاهی و زادآوری در طول زمان را فراهم می کند.
کلید واژگان: بلوط، پوشش گیاهی، زاگرس، تجدیدحیات، تنوع زیستی -
جنگل های زاگرس با تولید اکسیژن ، فیلتر گردوغبار ورودی از کانون های داخلی و کشورهای اطراف، نفوذ آب به زمین و تقویت آب های زیرزمینی، نقش مهمی را در اکوسیستم ایران ایفا می کنند. بلوط ایرانی (Quercus brantii Lindl.) که گونه غالب درختی جنگل های زاگرس است، از درختان کم نیاز به شمار می آید که بیش از هشت ماه بدون آب سپری می کند و حدودا بیش از 50درصد پوشش جنگلی رشته کوه های زاگرس را در ایران تشکیل می دهند (Mehri et al., 2024).
-
این پژوهش پوشش گیاهی بستر جنگل را در قطعه نمونه های ثابت معرف و قرق استان های واقع در ناحیه رویشی زاگرس مورد سنجش و تحلیل قرار داده و امکان پایش درازمدت تغییرات کمی و کیفی پوشش گیاهی را فراهم می سازد. در مجموع، 30 قطعه نمونه یک هکتاری و 600 ریزقطعه نمونه یک مترمربعی در امتداد زاگرس مورد مطالعه قرارگرفت و در آن ها، داده های فلورستیک و محیطی مربوط به پوشش درختی و درختچه ای و پوشش کف اندازه گیری و ثبت شد. در کل، 370 گونه در پوشش کف و 20 گونه فانروفیت شناسایی شد. پرگونه ترین تیره در منطقه قرق، Asteraceae و در منطقه معرف، Poaceae بود. شصت وشش درصد جمعیت پوشش گیاهی کف از تیره Poaceae بودند و پرجمعیت ترین سرده نیز Bromus با 25 درصد کل افراد گیاهی شمارش شده بود. پرگونه ترین سرده، Astragalus (18 گونه) بود و جمعیت آن در منطقه قرق حدود 2/5 برابر بیشتر از منطقه معرف بود. متوسط درصد پوشش کف (51/2درصد) و پوشش لاشبرگ (34/3درصد) در قطعه نمونه های قرق به طور معنی داری بیشتر از پوشش کف (37/6درصد) و لاشبرگ (25/2درصد) در قطعه نمونه های معرف بود. تعداد گونه های فانروفیت، در قطعه نمونه های قرق به طور معنی داری بیشتر از قطعه نمونه های معرف و تفاوت برای سایر شکل های زیستی غیرمعنی دار بود. مقایسه شاخص های تنوع برای گونه های گیاهی کف در قطعه نمونه های قرق و معرف نشان داد که اختلاف معنی داری در بین این دو گروه وجود ندارد. در مجموع، قرق نسبی که در بخش هایی از زاگرس برقرار است، اگرچه بر شاخص های تنوع گیاهی کف تاثیرگذار نبوده، اما بر سطح پوشش گیاهی کف، پوشش لاشبرگ، ترکیب گونه ای و گونه های فانروفیت اثرگذار بوده است.
کلید واژگان: بلوط، پوشش کف جنگل، تنوع زیستی، شکل زیستی، قرقThis research measured and analyzed forest ground vegetation in permanent plots of typical and exclosure areas in the Zagros provinces, providing the possibility for long-term monitoring of quantitative and qualitative changes in vegetation. In total, 30 one-hectare square sample plots and 600 one-meter square microplots were studied along the Zagros, with floristic and environmental data related to tree and forest floor measured and recorded. According to the results, 370 species were identified in the ground vegetation and 20 species of phanerophytes. The most abundant families in exclosure and typical sites were Asteraceae and Poaceae, respectively. Sixty-six percent of the ground vegetation population belonged to the Poaceae family, with the most populated genus being Bromus, comprising 25% of all plant individuals. The largest genus was Astragalus (with 18 species), and its population was about 2.5 times higher in exclosure sites than in typical sites. The average percentage of ground cover (51.2%) and litter cover (34.3%) in exclosure plots was significantly higher than in typical plots (37.6% for ground cover and 25.2% for litter cover). The number of phanerophyte species in the exclosure area was significantly greater than in the typical area, while the difference for other life forms was insignificant. The comparison of diversity indices for ground species in the exclosure and typical plots showed no significant difference between these two groups. In general, the relative protection implemented in some parts of the Zagros, although it did not affect ground species diversity indices, did affect ground vegetation cover, litter cover, species composition, and phanerophyte species.
Keywords: Biodiversity, Exclosure, Forest Ground Vegetation, Life Form, Oak -
سابقه و هدف
تجدیدحیات، یک فرایند اساسی است که پویایی جنگل را هدایت می کند و در یک جنگل سالم و طبیعی، با الگوی مکانی و زمانی خاص به طور دائم اتفاق می افتد. تجدیدحیات طبیعی، یکی از چالش های مهم در جنگل های زاگرس است. پژوهش پیش رو با هدف بررسی و تحلیل وضعیت موجود تجدیدحیات درختی و درختچه ای در قطعه نمونه های پایش جنگل های زاگرس انجام شد. این پژوهش ضمن بررسی ترکیب گونه ای، منشا، منحنی های توزیع و سلامت تجدیدحیات، به ارزیابی ارتباط متقابل تجدیدحیات و گونه های پرستار می پردازد. پژوهش پیش رو به عنوان یک مبنای مطالعاتی بلندمدت می تواند روند تغییرات زمانی تجدیدحیات و ویژگی های آن را در پهنه جنگل های زاگرس مشخص می کند.
مواد و روش هارویشگاه های مورد مطالعه، 30 قطعه نمونه دائمی پایش هستند که در امتداد رشته کوه زاگرس از آذربایجان غربی تا فارس استقرار یافته اند. درمجموع، 120 قطعه نمونه 100 مترمربعی در رویشگاه های مذکور برای مطالعه تجدیدحیات پیاده و بررسی شدند. قطعه نمونه ها در جنگل های شاخص هر استان مستقر شدند و 10 قطعه نمونه از آن ها نیز در مناطق حفاظت شده یا قرق بودند. متغیرهای مورد بررسی شامل تراکم تجدیدحیات برحسب گونه، منشا و نوع تجدیدحیات، گونه پرستار، ارتفاع زادآوری، وضعیت جوانه انتهایی و وضعیت سلامت بودند. معیار تفکیک تجدیدحیات، ارتفاع 5/0 متر در نظر گرفته شد. برای مقایسه داده های پارامتری در دو گروه از آزمون t و برای داده های رتبه ای از آزمون های کروسکال والیس و من ویتنی یو استفاده شد.
نتایجدر پهنه مورد بررسی، تجدیدحیات 20 گونه درختی و درختچه ای جنگلی ثبت شد و تراکم تجدیدحیات 366 پایه در هکتار به دست آمد، اما تجدیدحیات به طور همگن در همه سطح مورد مطالعه پراکنش نداشت. به طوری که 37 درصد قطعه نمونه ها فاقد تجدیدحیات بودند. نمودار توزیع فراوانی در طبقه های ارتفاعی گونه های مختلف بلوط (Quercus spp.) و زالزالک (Crataegus spp.) نشان داد که تعداد نونهال هایی با ارتفاع کمتر از پنج سانتی متر کاهش داشته است. از مجموع تجدیدحیات ثبت شده، 5/72 درصد دانه زاد و 25 درصد شاخه زاد بودند. درمجموع، 66 درصد تجدیدحیات وابسته به پرستار بود که درختان بلوط، زالزالک و سنگ و عارضه های طبیعی به ترتیب بیشترین نقش را به عنوان پرستار داشتند. سنگ و صخره، نقش مهم تری برای تجدیدحیات دانه زاد داشتند. راناس (Cerasus microcarpa (C.A.Mey.) Boiss.)، دارمازو (Q. infectoria Oliv.) و وی ول (Q. libani Oliv.)، بیشترین وابستگی را به پرستار و گونه های گلابی وحشی (Pyrus spp.)، دافنه (Daphne mucronata Royle) و زالزالک، کمترین وابستگی را به پرستار داشتند. پایه های تحت حمایت پرستار به طور معنی داری شاداب تر از پایه های بدون پرستار بودند. همچنین، تجدیدحیات در پناه سنگ و صخره، شادابی بیشتری از تجدیدحیات در پناه درختان داشت، اما این اختلاف معنی دار نبود. پلاخور (Lonicera nummulariifolia Jaub. & Spach)، ون (Fraxinus angustifolia Vahl) و کیکم (Acer monspessulanum L.)، نامطلوب ترین وضعیت را ازنظر تجدیدحیات داشتند. این گونه ها به رغم وجود پایه های مادری، فاقد تجدیدحیات (پلاخور و ون) یا دارای تجدیدحیات بسیار کم (کیکم) بودند. تعداد تجدیدحیات در واحد سطح در قطعه نمونه های تحت حفاظت (قرق) بیشتر از رویشگاه های غیرقرق به دست آمد، اما این تفاوت معنی دار نبود. بااین حال، تجدیدحیات در رویشگاه های تحت حفاظت به طور معنی داری شاداب تر بود.
نتیجه گیری کلی:
نتایج نشان داد که تجدیدحیات در جنگل های زاگرس در وضعیت طبیعی و مطلوب خود نیست، اما در صورت وجود شرایط مکانی و زمانی مناسب، تجدیدحیات رخ می دهد و مستقر می شود. اگرچه در شرایط تخریب توده و چرای بی رویه دام، تجدیدحیات با پناه بردن به سنگ و صخره یا درختچه های خاردار برای تجدید نسل و استمرار توده تلاش می کند، اما حفاظت از توده با نگهداری تاج پوشش درختی (بلوط، زالزالک و گونه های دیگر) و ساختار طبیعی، بهترین شرایط را برای استقرار و بقای تجدیدحیات فراهم و پایداری توده را تضمین می کند.
کلید واژگان: احیای جنگل، بلوط، پویایی جنگل، زادآوری، نونهالBackground and objectivesReproduction (regeneration) is a fundamental process that drives the dynamics of a forest, occurring continuously in a healthy and natural forest with a specific spatial and temporal pattern. Natural regeneration poses significant challenges in Zagros forests, Iran. This research was undertaken to examine and analyze the current state of reproduction of tree and shrub species in the monitoring sample plots of Zagros forests. This study, while scrutinizing the species composition, origin, distribution curves, and health of seedlings and saplings, explores the interrelationship between reproduction and nurse species. It will serve as the foundation for long-term studies that determine the temporal changes in reproduction and its characteristics in the Zagros forests.
MethodologyThis research was conducted in the permanent monitoring plots of Zagros, spanning from West Azerbaijan to Fars province. A total of 120 sample plots of 100 square meters were studied within these plots. Each province had 30 studied sites in the typical forests, with 10 of them located in the protected forests. The variables studied included reproduction density by species, origin and type of reproduction, nurse species, height of seedling, terminal bud, and health status of reproduction. A height of 0.5 meters was set as the criterion to distinguish reproduction. The t-test was used to compare parametric data in two groups, while the Kruskal Wallis and Mann-Whitney U tests were employed for non-parametric data.
ResultsIn the studied area, the reproduction of 20 forest tree and shrub species was recorded, and the density of seedlings and saplings was calculated to be 366 plants per hectare. However, the reproduction was not uniformly distributed, with 37% of the sample plots lacking reproduction. The abundance distribution diagram in the height classes revealed a decrease in the number of oak (Quercus spp.) and hawthorn (Crataegus spp.) reproduction with a height of less than 5 cm. Of the total number of recorded reproduction, 72.5% originated from seeds and 25% were shoots. Overall, 66% of reproduction was dependent on nurses, with oak, hawthorn, stone, and rock playing the greatest roles as nurses. Stones and rocks played a more significant role in the revival of seedlings. Cerasus microcarpa (C.A.Mey.) Boiss., Q. infectoria Oliv., and Q. libani Oliv. had the highest dependence on the nurse, while Pyrus spp., Daphne mucronata Royle, and Crataegus spp. had the least dependence on nurse species. Reproduction sheltered by nurses was significantly healthier than those without nurses. Also, reproduction sheltered by stones and rocks had a higher health rate than reproduction sheltered by trees, although this difference was not significant. Lonicera nummulariifolia Jaub. & Spach, Fraxinus angustifolia Vahl, and Acer monspessulanum L. had the worst condition in terms of reproduction. Despite the presence of mature trees, they had no reproduction (L. nummulariifolia and F. angustifolia) or had very low reproduction (A. monspessulanum). The results showed that the number of reproduction in protected sites was higher than non-protected sites. Although this difference was not significant, the reproduction in the protected sites was significantly healthier.
ConclusionThe results indicated that the reproduction in the Zagros forests is not in a normal situation. However, given suitable spatial and temporal conditions, reproduction occurs and establishes. Although in conditions of disturbance and overgrazing, reproduction attempts to survive by taking shelter near stones, pits, or under thorny shrubs, the conservation of the forest stand by maintaining the tree canopy (oak, hawthorn, and other species) and the forest’s natural structure provides the best conditions for the establishment and survival of reproduction, thereby ensuring the sustainability of the ecosystem.
Keywords: Forest Dynamic, Forest Restoration, Oak, Regeneration, Seedl -
سنجش و پایش ویژگی های ساختاری توده های جنگلی برای بررسی روند تحولات توده، برنامه ریزی دخالت های جنگل شناسی مانند عملیات پرورشی و برنامه ریزی عملیات احیایی الزامی است. این پژوهش در چارچوب طرح جامع سنجش و پایش جنگل های زاگرس که با روش پایش مکان محور طراحی شده است، به ارزیابی ساختار یک توده های جنگلی در ناحیه رویشی زاگرس تعداد 34 قطعه نمونه یک هکتاری. در هریک از مکانها، یک قطعه نمونه یک هکتاری مربعی شکل به صورت تصادفی پیاده شد. نتایج نشان داد که تعداد کل گونه های درختی و درختچه ای از حداقل 1تا حداکثر6 گونه و از نظر تعداد در هکتار از حداقل 18تا حداکثر 924 اصله می باشد از نظر مبد ا گونه های درختی بیشرین تعداد پایه های شاخه زاد 826 و در بیشتر سایتها پایه های شاخه زاد غالب می باشند قطر متوسط جستهای درختان شاخه زاد از حداقل 3 تا 69 سانتی متر و ارتفاع درختان از 3 تا 8/10 متر می باشد. همچنین نتایج این تحقیق نشان داد که ارزش شاخص زاویه یکنواخت برابر در قطعات نمونه مختلف بین 469/0تا و86/0 بوده که نشان می دهد پراکنش در همه توده ها کپه ای است. همچنین نتیجه ارزش شاخص ترکیبی قطعات مورد بررسی به ترتیب برابر 2/0 و 5/0 است که نشان می دهد اکثر توده ها در وضعیت ضعیف تا متوسطی از نظر پایداری قرار دارند. پایش روند تغییرات ویژگی های ساختاری توده های مورد مطالعه در قطعات نمونه دایم با تکرار برداشت ها در فازهای آینده منجر به کسب اطلاعات سودمندی در مورد توده های جنگلی زاگرس خواهد شد.کلید واژگان: ساختار، بلوط، زاگرس، پراکنش قطری، تراکمIran Nature, Volume:8 Issue: 6, 2024, PP 23 -30Measurement and monitoring of structural characteristics of forest stands are essential for studying the dynamics of vegetation, as well as planning forestry interventions such as silvicultural operations and restoration activities. This research, conducted within the framework of the comprehensive Zagros Forest Monitoring and Assessment Program, aimed to evaluate the structure of forest stands in the growth area of Zagros, using a total of 34 one-hectare sample plots designed through a location-based monitoring approach. In each location, a randomly selected square-shaped one-hectare sample plot was established. The results demonstrated that the total number of tree and shrub species ranged from a minimum of 1 to a maximum of 6 species, with a density ranging from 18 to 924 stems ha-1. Regarding the tree species composition, the maximum number of branch base stems was 826, and branch base stems were dominant in most sites. The average diameter of branch shoots ranged from 3 to 69 cm, while tree heights ranged from 3 to 10.8 m. Furthermore, the study revealed that the uniform angle index value ranged from 0.469 to 0.086 across different sample plots, indicating a scattered pattern in all stands. The composite index value ranged from 0.2 to 0.5, suggesting that most stands are in a fair to moderate condition in terms of stability. Monitoring the temporal changes in structural characteristics of the studied stands through repeated measurements in the future phases will provide valuable insights into Zagros Forest stands.Keywords: Density, Diagonal Distribution, Oak, Structure, Zagros
-
پژوهش پیش رو با هدف بررسی خشکیدگی تاجی درختان بلوط ایرانی در ارتباط با ویژگی های فردی و رویشگاهی آنها، روند تغییرات سلامت تاجی درختان را طی سال های 1398 تا 1401 در جنگل مله سیاه در نیمه شمالی استان ایلام مورد ارزیابی قرار داد. دو رویشگاه در دامنه های شمالی و جنوبی مشخص شد و در هر رویشگاه 100 درخت بلوط علامت گذاری شد. مشخصات هر درخت شامل قطر برابر سینه، ارتفاع درخت، قطر بزرگ و کوچک تاج و منشا درخت اندازه گیری و ثبت شد. وضعیت خشکیدگی تاج درختان ارزیابی شد و به چهار کلاسه خشکیدگی تاجی تقسیم شدند. ارزیابی خشکیدگی تاجی درختان طی چهار سال و در شهریورماه انجام شد. نتایج نشان داد، در رویشگاه شمالی بیشترین فراوانی درختان در کلاسه های سرخشکیده و خشکیدگی تاجی تا 50% و در رویشگاه جنوبی در کلاسه خشکیدگی تاجی بیش از 50% قرار دارد. میزان خروج درختان از کلاسه های سالم و سرخشکیده به ترتیب بیشتر بود که به کلاسه های خشکیدگی تاجی بالاتر منتقل شدند. کلاسه های سالم و سرخشکیده با تغییرات زمانی کاهشی همراه بودند و کلاسه خشکیدگی تاجی کمتر از 50% با تغییرات افزایشی همراه بود. قطر برابر سینه، ارتفاع و سطح تاج درختان سالم کمتر از درختان سایر کلاسه ها بود. فراوانی خشکیدگی تاجی در توده انبوه تر بیشتر بود. میزان خشکیدگی تاجی در درختان شاخه زاد بیشتر از دانه زاد بود، به علاوه تغییرات زمانی خشکیدگی تاجی در شاخه زادها بیشتر بود. نتیجه گیری شد که صفات فردی و اجتماعی و شرایط محیطی تاثیر قابل توجهی بر سلامت تاجی درختان بلوط و نحوه واکنش آنها به خشکسالی های رخ داده اخیر داشته است.
کلید واژگان: خشکسالی، جنگل های بلوط، خشکیدگی تاجی، صفات فردی درخت، شرایط محیطی، زاگرسThe present research aimed to investigate the crown dieback of Persian oak trees in relation to their individual and site characteristics, evaluated the changes in crown health of trees during the years 2019 to 2022 in Meleh-Siah forest in the northern half of Ilam province. Two sites were identified in the northern and southern aspects and 100 oak trees were marked in each site. The characteristics of each tree, including the diameter at breast height, tree height, max and min crown diameter and tree origin were measured and recorded. The dieback condition of tree crowns was evaluated and divided into four classes of crown dieback. The evaluation of crown dieback of trees was done during four years and in September. The results showed that the highest abundance of trees in the northern site is in the classes of declining and crown dieback up to 50%, and in the southern site is in the class of crown dieback more than 50%. The number of trees leaving the healthy and declining classes was higher, respectively, which were transferred to the higher crown dieback classes. The healthy and declining classes were associated with decreasing changes and the crown dieback less than 50% class was associated with increasing changes. dbh, height and crown area of healthy trees were lower than those of other crown dieback classes. The frequency of crown dieback was higher in denser stand. The rate of crown dieback was higher in coppice trees than in standard trees; in addition, the temporal changes of crown dieback were more in coppice trees. It was concluded that individual and social traits and environmental conditions had a considerable impact on the crown health of oak trees and how they reacted to recently happened droughts.
Keywords: drought, oak forests, crown dieback, individual tree traits, environmental conditions, Zagros -
تغییر اقلیم و گرمایش جهانی ازجمله موضوعاتی است که به یک تهدید جدی برای حیات بشری تبدیل شده است. افزایش دمای سطح کره زمین به دلیل افزایش میزان گازهای گلخانه ای، وقوع پدیده های نادر اقلیمی و بر هم خوردن تعادل بوم شناختی، تغییر الگوی باد و بارش، وقوع سیل، طوفان، آلودگی هوا و اثرات آن بر اجزای زنده و غیرزنده اکوسیستم ها نمونه هایی از اثرات تغییر اقلیم است. پوشش گیاهی، خاک و اقیانوس ها مهم ترین مخازن کربن در جهان محسوب می شوند. جنگل ها به دلیل ذخیره کربن در خاک، زی توده و لاش ریزه، به عنوان اندوختگاه های مهم کربن شناخته می شوند (Shannon et al., 2022). تخمین زده می شود 861 گیگاتن کربن در جنگل های جهان ذخیره شده است که 119 گیگاتن آن، متعلق به جنگل های معتدله است (Pan et al., 2011).اکوسیستم های جنگلی، نقش کلیدی در چرخه جهانی کربن دارند و ازنظر اندوخته کربن بسیار مورد توجه هستند (Zhao et al. 2019). بنابراین، داشتن اطلاعات مشخص و قابل اعتماد از اندوخته کربن رویشگاه های جنگلی و پایش آن، یکی از مهم ترین فاکتورها برای طراحی و تکمیل برنامه های مدیریت پایدار منابع جنگلی خواهد بود. به عبارت دیگر، به دلیل اینکه ترسیب کربن ناشی از رویش گونه های جنگلی، روشی مقرون به صرفه در کاهش غلظت گازهای گلخانه ای است، ارزیابی و پایش کمی ذخیره کربن کره زمین توسط کشورهای مختلف از مهم ترین برنامه هایی است که در پروتکل کیوتو بر آن تاکید شده است. بنابراین، با توجه به اهمیت و حساسیت موضوع تغییر اقلیم و گرمایش جهانی و نقش منحصر به فرد اکوسیستم های جنگلی در کنترل این معضل جهانی، ارزیابی اندوخته کربن اکوسیستم های جنگلی ضروری است، به طوری که می تواند به عنوان یک راهکار مدیریتی در حفاظت، احیا و توسعه این ذخایر ارزشمند طبیعی مورد توجه قرار گیرد و سیر قهقرایی و تخریب جنگل را مهار کند.
-
زوال بلوط، برای اولین بار در سال 1739 در آلمان و پس از آن در سال 1877 در کشور مجارستان گزارش شد. در ادامه، گزارشی از این پدیده به طور مکرر اعلام نشد تا اینکه در اواخر قرن بیستم، دوباره گزارش هایی درخصوص وقوع این پدیده اعلام شد. به نظر می رسد، «زوال بلوط/Oak decline» یک پدیده جهانی است، به طوری که علاوه بر مناطق مختلف اروپا، از آمریکا و ژاپن نیز گزارش شده است. پدیده زوال بلوط به طور گسترده به عنوان یک پدیده پیچیده ناشی از عوامل مختلف شناخته شده است که به طور آهسته در سال های متمادی اتفاق می افتد و ممکن است منجر به مرگ در خت نیز بشود (Gentilesca et al., 2017).در ایران و در اواخر دهه 80 و اوایل دهه 90، از استان های مختلف زاگرس نظیر ایلام، فارس، چهارمحال و بختیاری، لرستان، کهگیلویه و بویراحمد، کرمانشاه و حتی خوزستان گزارش هایی مبنی بر زوال گونه های جنگلی ازجمله بلوط ارایه شد. بر همین اساس، بیشتر پژوهش های انجام شده توسط مراکز علمی و پژوهشی، بر علل زوال بلوط متمرکز شد. از دلایل مهم اعلام شده می توان به فشار بیش از حد بر عرصه های جنگلی، ریزگردها (جهانبازی گوجانی و همکاران.، 1397)، تغییر اقلیم و خشک سالی (عطارد و همکاران.، 1394)، آفات و بیماری ها (کرمیان و میرزایی، 1399)، کاهش مواد مغذی در خاک و کمبود جذب مواد غذایی در درختان (جهانبازی گوجانی و همکاران، 1399)، جهت جغرافیایی و موقعیت زمین (گودرزی و همکاران.، 1395) و عمق کم خاک و شیب زیاد زمین (مهدوی و همکاران.، 1394) اشاره کرد. در این ارتباط، گزارش شد، زوال در اثر در معرض قرار گرفتن درختان تحت شرایط خاص طولانی نظیر رقابت زیاد، قرارگیری روی خاک های کم عمق و صخره ای و بالای یال، استقرار در مناطق با شیب زیاد، عوامل تشدیدکننده اقلیمی در طولانی مدت و عوامل ثانویه نظیر حشرات و بیماری ها، اتفاق می افتد (Manion, 1991). با این حال، یافته های اخیر نشان می دهد، تنش خشک سالی طولانی مدت و حاد بیشتر به عنوان عامل اصلی زوال بلوط اعلام شده است، این وضعیت معمولا به شرایط و سنگ مادری خاک که ریشه در آن مهار شده است، دسترسی به منابع آب زیرزمینی (Costa et al., 2010)، افق سطحی خاک با حاصلخیزی کم که منجر به کاهش تغذیه درختان می شود (Demchik & Sharpe, 2000) یا ظرفیت پایین آب محبوس شده در خاک (Allen et al., 2010) بستگی دارد.
-
پژوهش پیش رو با هدف تعیین شاخص های مورفولوژیکی نشانگر تنوع میوه درختان بلوط ایرانی در دو رویشگاه جنگلی در دامنه های شمالی و جنوبی در جنگل های ایلام انجام گرفت. در هر رویشگاه دوازده درخت بلوط انتخاب و از هر درخت 100 عدد میوه از چهار سمت اصلی تاج به صورت نمونه مرکب جمع آوری شد. نمونه ها برای اندازه گیری صفات ظاهری میوه و جام آن به آزمایشگاه منتقل شدند. مقادیر طول میوه، قطر میوه، طول جام و قطر دهانه جام در بین پایه های درختی هر رویشگاه تفاوت معنی دار داشتند. همچنین مقادیر طول میوه و قطر میوه در رویشگاه شمالی بیشتر از رویشگاه جنوبی بود. بررسی شکل پذیری نشان داد که صفت های طول میوه و قطر میوه شکل پذیری کمتری دارند. مقادیر طول میوه، قطر میوه، طول جام و قطر جام در بین گروه های درختی با درجات خشکیدگی تاجی مختلف نیز تفاوت معنی داری داشت. بنابراین مشخص شد که صفات ظاهری میوه درختان بلوط ایرانی تحت تاثیر معنی دار خصوصیات فردی درختان، شرایط محیطی رویشگاه و شدت خشکیدگی تاجی قرار دارد. هرچند تغییرات بین درختان از نظر تفاوت های رویشگاهی و درجه خشکیدگی تاجی می تواند ناشی از شکل پذیری های موقت باشد، اما تغییرات فردی و درون جمعیتی صفات میوه می تواند ناشی از ژنتیک آنها باشد و از این حیث صفات طول میوه و قطر میوه، صفات مورفولوژیکی نشانگر تنوع میوه بلوط ایرانی هستند. اما تغییرات فردی و درون جمعیتی صفات میوه می تواند ناشی از ژنتیک آنها باشد و از این حیث صفات طول میوه و قطر میوه، صفات مورفولوژیکی نشانگر تنوع میوه بلوط ایرانی هستند.کلید واژگان: بلوط ایرانی، جنگل های زاگرس، جهت جغرافیایی، صفات ظاهری، میوه بلوطThe present study was conducted to determine the morphological indices indicating the diversity of Persian oak acorn in two forest sites on the northern and southern slopes of Ilam forests. In each site, 12 oak trees were selected and from each tree, 100 acorns were collected from the four main crown sides as a composite sample. Samples were transferred to the laboratory to measure the morphological traits of the fruit and its cup. The values of fruit length, fruit diameter, cup length and cup diameter were different among trees in each site. Also, the values of fruit length and fruit diameter were higher in the northern site than the southern site. Plasticity study showed that fruit length and fruit diameter traits have less plasticity. Moreover, the values of fruit length, fruit diameter, cup length and cup diameter were significantly different among tree groups with different degrees of crown dieback. Therefore, it was found that the acorns of Persian oak trees are significantly affected by the individual characteristics of trees, site conditions and the severity of crown dieback. Although variability among trees in terms of site differences and the degree of crown dieback can be due to plasticity, but individual and intra- population changes in fruit traits can be due to their genetic and in this regard, fruit length and fruit diameter traits are morphological indicators indicating the diversity of Persian oak acorn.
.Keywords: Acorn, Aspect, Morphological traits, Persian oak, Zagros forests -
درختان بلوط (.Quercus sp) میزبان حشره ها و آفات مختلف تولیدکننده انواع گال هستند، اما اطلاعات اولیه و اساسی درمورد مقدار گال برگی آن ها، محدود و ناچیز است. پژوهش پیش رو با هدف مقایسه مقدار گال برگی بلوط ایرانی (.Q. brantii Lindl) بین جهت های مختلف تاج درختان، فرم های رویشی (دانه زاد و شاخه زاد) و دامنه های متفاوت جغرافیایی در توده های سالم و دچار زوال در استان کهگیلویه و بویراحمد انجام شد. پس از جنگل گردشی در رویشگاه های شهرستان های بویراحمد و دنا، دو قطعه نمونه یک هکتاری با آثار زوال (خشکیدگی) و دو قطعه نمونه بدون آثار زوال (شاهد) در دامنه های شمالی و جنوبی انتخاب شدند. ضمن اندازه گیری متغیرهای کمی پایه های بلوط ایرانی (قطر برابرسینه، قطر جست گروه، ارتفاع و سطح تاج) 20 برگ از هر جهت جغرافیایی تاج درخت برداشت شد. در آزمایشگاه، گال ها از روی برگ های نمونه جداسازی و وزن شدند. براساس نتایج به دست آمده از مقایسه میانگین، هرچند جهت شمال تاج درختان در اغلب رویشگاه ها، مقدار گال بیشتری داشت، اما ازاین نظر بین جهت های مختلف تاج یک درخت در هر دو فرم رویشی، اختلاف معنی داری مشاهده نشد. در هر دو فرم رویشی، میانگین مجموع وزن گال برگ های نمونه در رویشگاه زوال دامنه جنوبی به طور معنی داری بیشتر از رویشگاه های دیگر بود. همچنین، مقدار گال برگ در درختان دانه زاد به طور معنی داری بیشتر از پایه های شاخه زاد به دست آمد. به نظر می رسد که عوامل اقلیمی و توپوگرافی مانند ارتفاع از سطح دریا و میانگین دمای ماهانه، نقش تعیین کننده ای در گسترش گال برگی بلوط ایرانی دارند.کلید واژگان: ارتفاع از سطح دریا، تاج پوشش، جهت دامنه، فرم رویشیOak trees are hosts of diverse gall-inducing parasites, but the information about the leaf gall is poorly understood. This study aims to examine the weight of leaf galls on oak trees (Quercus brantii Lindl.) in different crown directions with different growth forms (high-forest and coppice) on different geographical slopes in healthy and dry stands of Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad province, Iran. For this purpose, two sample plots with a one-ha area involving decline traces of trees (dry) and two sample plots without dieback (control) on the northern and southern slopes in forest sites of Boyer-Ahmad and Dena counties of Iran were selected by field survey. After recording the quantitative variables (DBH, mean diameter of sprout-clump, height and canopy cover), we collected 20 leaves from each direction of the crown of each tree sampled. In the laboratory, the galls were removed from the leaves and weighed. The results showed that there was no statistical significance between the different crown directions of the sample trees in both growth forms, although, in most sites, the northern direction of the trees had more galls. Leaf samples from the south decline site were found to have significantly more gall weight than samples from the other sites in both growth forms. Also, high-forest trees had significantly more leaf galls on their leaves than the coppice trees did. Monthly average temperature and altitude seem to be two determining factors in leaf gall development of the oak trees.Keywords: aspect, crown cover, elevation, Growth form
-
مقدمه و هدف
جنگل های زاگرس از مهم ترین مناطق رویشی ایران هستند که در حفاظت از منابع آب و خاک نقش مهمی را ایفا می کنند. از دهه گذشته، زوال برخی از گونه های درختی و درختچه ای در این جنگل ها ازجمله بلوط منجر به بروز نگرانی های جدی بابت به خطر افتادن استمرار و پایداری این جنگل ها شده است. مهم ترین دلایل بروز این پدیده، تغییرات اقلیمی، فقر رویشگاه، جذب عناصر سنگین از گرد و غبار، کاهش جذب مواد غذایی، بهره برداری بیش از حد از عرصه ها، آفات و بیماری ها و عوامل رویشگاهی عنوان شده است. پژوهش پیش رو با هدف بررسی اثر تغذیه در کنترل روند خشکیدگی در زمان درگیری درختان بلوط ایرانی با این پدیده و رفع نیاز آنها از طریق محلول پاشی مواد غذایی بر روی برگ انجام شد.
مواد و روش هااین پژوهش در منطقه منج (شهرستان لردگان) در استان چهارمحال و بختیاری اجرا شد. در یکی از مناطق دچار خشکیدگی، 30 درخت بلوط یکسان (15 درخت شاخه زاد و 15 درخت تک پایه) انتخاب شدند. درختان در هر فرم رویشی با توجه به شدت خشکیدگی به سه طبقه سلامت شامل سالم، سرخشکیده و خشکیدگی تاج تا 50 درصد تقسیم شدند. درکل، این پژوهش دارای سه تیمار شامل فرم رویشی (دو سطح)، سلامت (سه سطح)، زمان نمونه گیری (دو سطح) و پنج تکرار بود. محلول پاشی در زمان رشد کامل برگ ها به نسبت سه در هزار از اوایل خرداد تا تیر و با فاصله 10 روز طی سه نوبت انجام شد.
یافته هانتایج نشان داد که اندازه عناصر پرمصرف شامل پتاسیم، فسفر و نیتروژن در اول فصل رویش به ترتیب 1/22، 0/27 و 0/998 درصد و در آخر فصل رویش به ترتیب 0/17، 0/24 و 1/11 درصد شد و دارای اختلاف معنی دار در سطح 95 درصد اطمینان بود. مقدار این عناصر در درختان تک پایه و شاخه زاد در درختان سالم بیشتر از دو طبقه خشکیدگی بود، اما این اختلاف معنی دار نبود.
نتیجه گیریعناصر پرمصرف با افزایش توان درختان در مقابله با تنش های محیطی می توانند روند زوال درختان بلوط را متوقف کنند. در این میان نقش فسفر و پتاسیم در افزایش مقاومت درختان در برابر تنش های محیطی و توقف روند خشکیدگی تعیین کننده است. بنابراین پیشنهاد می شود با اولویت این عناصر، درختان درگیر با پدیده زوال برای جلوگیری از پیشرفت خشکیدگی، با این مواد غذایی محلول پاشی شوند.
کلید واژگان: تغذیه، زوال، زاگرس، جنگل های غربIntroduction and ObjectiveZagros forests are one of the most important vegetation areas in Iran that play an important role in protecting water and soil resources. Over the past decade, the decline of some tree species in these forests, including oak, has raised serious concerns about the endangerment of these forests. Climate change, site poverty, absorption of heavy metals from dust, reduced nutrient uptake and site factors are an important factor of this phenomenon. The present study was carried out to investigate the effect of nutrition spraying on controlling the drying process of oak trees (Quercus brantii Lindl.) and compensating their needs through foliar application.
Material and MethodsThis research was carried out in Monj region of Lordegan city in Chaharmahal and Bakhtiari province. Thirty oak trees (including 15 coppice and 15 Single stem trees) were selected in one of the areas with drought. Trees in each vegetative form were divided into three health classes including healthy, diback and drought up to 50% of the crown. In total, this study had three treatments including vegetative form (two levels), health (three levels), sampling time (two levels) and five replications. Foliar spraying (three per thousand) was carried out during the full growth of leaves from early June to July with an interval of 10 days in three shifts.
ResultsThe results showed that the amount of high macronutrient elements including potassium, phosphorus and nitrogen at the beginning of the growing season were 1.22, 0.27 and 0.998 percent, against the end of the growing season that were 0.17, 0.24 and 1.11 percent, respectively, that was a significant difference at the level of 95% confidence. The amount of these elements in coppice and Single stem trees in healthy trees was more than two classes of drought, but this difference was not significant statistically.
ConclusionIn general, macronutrients can stop the decay of oak trees by increasing the ability of trees to withstand environmental stresses. In between, the role of phosphorus and potassium was important in increasing the resistance of trees to environmental stresses and stopping the drying process.
Keywords: Chaharmahal, bakhtiari Province, Macronutrient elements, Nutrision, Oak, Zagros -
برف از عوامل موثر بر میزان و عملکرد پوشش گیاهی در ارتفاعات می باشد. هدف از این پژوهش، بررسی اثر شاخص های سطح پوشش برف و ماندگاری پوشش برف بر دو گونه غالب و دارای زوال شامل گون گزی (Astragalus adscendens) و بلوط ایرانی (Quercus brantii) در استان چهارمحال و بختیاری از سال 1382 تا 1395 (2016-2003) می باشد. بدین منظور مقادیر شاخص نرمال شده تفاضل برف (Normalized Difference Snow Index ,NDSI) و شاخص نرمال شده تفاضل پوشش گیاهی (Normalized Difference Vegetation Index, NDVI) از تصاویر ماهواره ای MODIS استخراج و در محدوده های دارای زوال پوشش گیاهی جنگلی (مناطق بارز، سوه، هلن و منطقه شاهد جنگی) و پوشش مرتعی (منطقه زوال گون گزی و منطقه شاهد گون گزی) با استفاده از آنالیز پیرسون مقایسه گردید. نتایج نشان داد که متوسط کاهش سطح پوشش برف در استان طی دوره مورد بررسی تا حدود 32 درصد قابل مشاهده است، اگرچه روند ثابتی ملاحظه نگردید. شاخص های برف مطالعاتی حداکثر همبستگی را با پوشش های مرتعی و جنگلی در ماه مارس نشان دادند. مناطق دارای زوال گون گزی بیشترین همبستگی را با شاخص سطح برف (R>0.70) و شاخص ماندگاری پوشش برف (R>0.71) در ماه مذکور نشان داد. لذا، نتایج بیانگر آن است که تاثیر ماندگاری برف بر پوشش گیاهی بیشتر از سطح برف می باشد. مطابق یافته های تحقیق، بارش های برف انتهای فصل زمستان و ماندگاری آن بر میزان پوشش گون گزی در مقایسه با پوشش گیاهی جنگلی موثرتر و در صورت کاهش برف این گونه به زوال حساس تر می گردد.
کلید واژگان: سطح پوشش برف، ماندگاری پوشش برف، NDSI، NDVI، MODISSnow is one of the effective fators on vegetation rate and function in mountainous areas. The aim of this study was to investigate the impact of snow cover area index and snow cover duration index on two declining and dominant plant species including Astragalus adscendens and Quercus brantii in Chaharmal and Bakhtiari Province from 2003 to 2016. For this purpose, Normalized Difference Snow Index (NDSI) and Normalized Difference Vegetation Index (NDVI) were extracted from MODIS satellite images and compared using Pearson analysis in forest decline regions (Barz, Seveh, Helen and control area) and in rangeland decline regions including Astragalus adscendens decline and control areas. Results showed that about 32% of the snow cover in the study area has been reduced, although a constant trend was not observed. The studied snow indices showed the highest relationships with rangeland and forest vegetation cover in March. The decline region of Astragalus adscendens had the maximum relationship with the snow cover area (R>0.70) and snow cover duration (R>0.71) in March. According to the findings, snow precipitation in late winter season and its duration is more effective on the rangeland Astragalus adscendens species than forest vegetation cover and this pecies can be more sensitive to decline in case of snow reduction.
Keywords: Snow cover area, snow cover duration, NDSI, NDVI, MODIS -
مقدمه و هدف
دانش سنتی (Traditional knowledge) دانشی است که به دلیل تجربه و سنت های مردم محلی یک منطقه و با استفاده از روش آزمون و خطا در آزمایشگاهی به نام طبیعت حاصل می شود. شناسایی دانش های سنتی مرتبط با جنگل در دهه های گذشته به ویژه در زمینه دستیابی به مدیریت پایدار جنگل و با هدف نهایی دستیابی به توسعه پایدار محلی، منطقه ای، ملی و جهانی اهمیت فراوانی پیدا کرده است. هدف از انجام این پژوهش شناسایی دانش های سنتی مرتبط با بهره برداری از بذر بلوط ایرانی (Quercus brantii Lindl.) می باشد.
مواد و روش هااین پژوهش در دو سامان عرفی چیگو و بیدله واقع در بخش منج شهرستان لردگان در استان چهارمحال و بختیاری انجام شد. اطلاعات مورد نیاز از جامعه محلی با استفاده از روش نمونه گیری گلوله برفی و رویکرد شهرت با استفاده از 56 مصاحبه به دست آمد. نقش بذر درختان بلوط در مطالعات رسمی نیز جداگانه با استفاده از مطالعات کتابخانه ای بررسی شد تا ارزیابی دانش های سنتی بهره برداری از بذر این درختان نیز بررسی گردد. درنهایت، با استفاده از ارزیابی کیفی و تجزیه و تحلیل اثرات و پیامدها، ده معیار سنجش دانش های سنتی و دانش های رسمی و تفاوت بررسی در این دو دانش تشریح شد.
یافته هاازجمله کاربردهای میوه بلوط که به تقریب در اکثر خانوارهای روستایی مناطق مورد مطالعه رواج دارد، استفاده از جفت بلوط برای تهیه مشک های مختلف است. از کاربردهای مختلف بلوط که عموما توسط مردمان محلی ساکن زاگرس استفاده می شده ، می توان به مواردی از قبیل: نان بلوط، شیره بلوط، کباب بلوط و بلوط آب پز اشاره کرد. همچنین، شیره قهوه ای رنگی موسوم به عسل غزوله (Qazūlah) در اواخر فصل تابستان و اوایل پاییز بر روی پیاله میوه تشکیل می شود که به آن "مان شوکه" اطلاق شده و مصرف خوراکی دارد.
نتیجه گیرینتایج نشان داد از آنجایی که یک دانش رسمی می تواند مبتنی بر نیازهای علمی باشد، سرعت تولید اطلاعات، حاکمیت مقررات علمی، دقت و صحت علمی و ارتباطات رسانه ای در راستای پژوهش های مرتبط با بذر درختان بلوط ایرانی می تواند از مزایای دانش رسمی در این فرآیند منظور شود (مشابه دیگر دانش های رسمی)، اما در سوی مقابل، دانش های سنتی به دلیل سازگاری با شرایط محلی و پذیرش اجتماعی می توانند زمینه را برای مدیریت مشارکتی در جنگل های زاگرس فراهم کنند.
کلید واژگان: ارزیابی پیامدها، جوامع محلی، چهار محال و بختیاری، دانش سنتی مرتبط با جنگل، میوه بلوطIntroduction and objectiveTraditional knowledge is knowledge that is obtained due to the experience and traditions of the local people of a region and using the method of trial and error in a laboratory called nature. The identification of traditional forest-related knowledge has become very important in recent decades, especially in the field of achieving sustainable forest management and with the ultimate goal of achieving sustainable local, regional, national and global development. The purpose of this study is to identify the traditional knowledge related to harvest of acorns of Quercus brantii Lindl.
Material and methodsThis research was carried out in two local regions of Chigo and Bidleh located in Monj section of Lordegan city in Chaharmahal and Bakhtiari province. The required information was obtained from the local community by reputation approach and using 56 interviews. The role of acorns in formal studies was also examined separately using library studies to evaluate the traditional knowledge of acorn harvesting of these trees. Finally, using qualitative evaluation and analysis of effects and consequences, ten criteria for measuring traditional and formal knowledge and the difference between the two knowledge were explained.
ResultsAmong other uses of acorns which is almost common in most rural households in the study area the use of oak seeds (acorns) to prepare various muskets is common. The various uses of oak that are commonly used by local people living in the Zagros, such as: oak sap, oak kebab and boiled oak. Also, a brown colored juice called Qazūlah honey is formed on the fruit cup in late summer and early autumn, which is called "Man Shocked".
ConclusionThe results showed that since a formal knowledge can be based on scientific needs, the speed of information production, the rule of scientific regulation, scientific accuracy and media communication in line with research related to the seeds of Quercus brantii trees can be the benefits of formal knowledge. In this process (similar to other formal knowledge), but on the other hand, traditional knowledge due to adaptation to local conditions and social acceptance can provide the basis for participatory management in the Zagros forests.
Keywords: Chaharmahal, Bakhtiari, Impact Assessment, Local people, Acorn, Traditional Forest Related Knowledge -
آنچه مردم محلی و روستاییان اطراف جنگل با هدف های گوناگون و در جهت برآوردن نیازها و خواسته های خود طراحی می کنند، در مفهوم گسترده سازه های سنتی جوامع محلی قرار می گیرد. هدف از انجام این پژوهش شناسایی کامل سازه های تولیدی جوامع محلی در جنگل های استان چهارمحال و بختیاری بود تا در درجه نخست این شناسایی به پیشرفت جایگاه و نقش جوامع محلی در جنگل های زاگرس کمک کند و در درجه دوم با واکاوی الگوی تولید در این نظام تولیدی، بهترین شرایط برای استمرار تولیدات فوق معرفی و زمینه های ارتقاء شرایط ، برای این استمرار تعیین شود. به منظور جمع آوری اطلاعات در جامعه محلی از روش نمونه گیری گلوله برفی استفاده شد. در بخش شناسایی سازه های تولیدی ، مهم ترین دانش ها و مولفه های محیطی که ورودی این سیستم را تشکیل می دهند، توصیف شدند و پس از آن در بخش واکاوی الگوی تولیدی تلاش شد ضمن معرفی معیارهای مناسب در ارزیابی فرآیند تولید، نیازمندی های لازم به منظور ارتقاء الگوی تولید در بین جوامع محلی جنگل های زاگرس معرفی شوند. نتایج نشان داد که از بین سه الگوی تولیدی (دستی، ناب و چابک) سازه های سنتی جوامع محلی بیشترین تناسب را با الگوی تولید دستی دارند. این درحالی است که الگوی تولید چابک در بیشتر معیارهای ارزیابی تولید بهترین الگوی فرایند تولید در اکوسیستم ها را نشان داد. لازمه تغییر از الگوی دستی به الگوی چابک، درنظر گرفتن عدم اطمینان های محیطی و اهرمی کردن اثر اطلاعات در مدیریت جنگل های زاگرس است.
کلید واژگان: تولید چابک، تولید ناب، جنگل های زاگرس، دانش های سنتی مرتبط با جنگلWhat the Local people of forest ecosystem design for different purposes and in order to meet their needs and wants is in the broadest sense of the traditional structures of local communities. The purpose of this study is to fully identify the production structures of local communities in the forests of Chaharmahal and Bakhtiari province. At the first, this identification will help to improve the role of local communities in the forests of the Zagros and secondly, by analyzing the production pattern in this production system, the best conditions for the continuation are introduced and the grounds for improving the conditions are determined for this continuation. In this study, snowball sampling method was used to collect information in the local community. In the section of identifying production structures, the most important knowledge and environmental components that constitute the input of this system were described. In the analysis of production pattern, while introducing appropriate criteria in evaluating the production process, the necessary requirements in order to improve the production pattern among the local communities of Zagros forests are introduced. The results of this study showed that among the three production patterns (craft, lean and agile), the traditional structures of local communities are the most suitable for the craft production pattern. While the agile production pattern is the best model of the production process in most production evaluation criteria. It is necessary to change from craft to agile model, considering environmental uncertainties and leveraging the effect of information on Zagros forest management.
Keywords: Agile Production, Lean Production, Traditional Forest Related Knowledge, Zagros forests -
امروزه گستره قابل توجهی از جنگل های زاگرس با پدیده زوال بلوط مواجه شده است. تنش محیطی، اختلال در جذب مواد غذایی و آب موجب ضعیف شدن درختان و درنهایت زوال آن ها می شود. عوامل رویشگاهی نقش مهمی در مقاومت درختان در برابر تنش های زنده و غیرزنده دارند. پژوهش پیش رو با هدف ارزیابی واکنش درختان سالم و درحال خشکیدن بلوط ایرانی (Quercus brantii Lindl.) به جذب مواد غذایی در جهت های جغرافیایی و طبقه های ارتفاعی مختلف در منطقه جنگلی هلن استان چهارمحال و بختیاری اجرا شد. برای این منظور، در دو جهت غالب جنوبی و شمالی، تعداد سه خط نمونه و بر روی هر خط نمونه در سه دامنه ارتفاعی (1800-1500، 2000-1800 و بالاتر از 2000 متر از سطح دریا) سه قطعه نمونه 1000 متر مربعی به طور تصادفی پیاده شد. در هر قطعه نمونه، از 5 درخت سالم و 5 درخت در حال خشکیدن بلوط از چهار جهت تاج نمونه برگ تهیه شد و عناصر غذایی آن ها در آزمایشگاه اندازه گیری شد. این پژوهش بر پایه طرح بلوک کامل تصادفی و آزمایش فاکتوریل و مقایسه میانگین ها به روش دانکن انجام شد. نتایج نشان داد که اثر جهت جغرافیایی بر جذب عناصر ازت و کلسیم معنی دار بود. همچنین، اختلاف جذب موادغذایی ضروری در برگ درختان سالم و درحال خشکیدن معنی دار شد. جذب عناصر آهن، منگنز، روی و مس در برگ درختان مستقر در جهت شمالی بیشتر از جهت جنوبی بود. درختان سالم نیز مقدار بیشتری از این عناصر را در مقایسه با درختان در حال خشکیدن جذب کرده بودند.
کلید واژگان: جنگل های زاگرس، زوال بلوط، عوامل محیطیToday, a considerable amount of Zagros forests is faced with the phenomenon of oak decline. Environmental stresses have caused the weakness of the trees, imbalance in food and water absorption, and eventually the deterioration of trees. Site factors play an important role in the resistance of trees to biotic and abiotic stresses. This research was conducted to evaluate the reaction of health and non-health Brant`s oak (Quercus brantii Lindl.) trees to nutrients absorption in different aspects and elevations in the Helen forest of Chaharmahal & Bakhtiari province. Three transects were considered in two main aspects (North and South) of the study area. On each transect, three plots (with an area of 1000 m2) were designed in three elevation levels (800-1500, 1800-2000, and above 2000m a.s.l) randomly. Leaves of five health and non-health trees were gathered to measure the nutrient elements. This research was conducted as a factorial experiment in randomized complete block design and the mean values of variables were compared using Duncan test. The results showed that the effect of geographical aspects was significant on N and Ca uptake. Also, the difference in the absorption of essential nutrients in leaves of health and non-health oak trees were significant. The absorption of Fe, Mn, Zn and Cu in the leaves of the trees in the northern aspects was higher than the southern aspects. Health trees also absorbed more of these elements compared to non-health trees.
Keywords: Zagros forests, oak decline, Environmental Factors -
شناخت وضعیت خاک ها، توجه به استعدادها و از طرفی محدودیت های اراضی عامل کلیدی در اختصاص اراضی به مناسب ترین کاربری و همچنین بهبود شرایط رشدی گیاهان کشت شده در آن اراضی می باشد. این تحقیق با هدف بررسی خاک ها و شناخت محدودیت های آن در جهت جلوگیری از زوال و خشکیدگی گونه سرو نقره ای در فضای سبز جنگلی مجتمع فولاد مبارکه انجام شد. در این تحقیق ابتدا قطعات نمونه در اراضی فضای سبز جنگلی تحت کشت این گونه انتخاب شد. سپس اقدام به حفر و تشریح خاک رخ در این قطعات گردید و از لایه های این خاک رخ ها نمونه برداری گردید. از برگ و خاک سایه انداز درختان سالم و غیرسالم نمونه برداری شد و بر روی نمونه های خاک و گیاه تجزیه های لازم انجام و تجزیه و تحلیل آماری نتایج انجام شد. نتایج نشان داد که اراضی این منطقه دارای انواع محدودیت های خاکی شامل سنگریزه زیاد (بیش از 50 درصد)، کمبود مواد آلی (کمتر از 5/0 درصد) و عناصر غذایی پرمصرف و کم مصرف، pH بالا (بیش از 9/7)، آهک زیاد (بیش از 50 درصد) و سختی و متراکم بودن خاک می باشد. میزان جذب آهن، منگنز، روی، مس، کلر و سدیم در سطح یک درصد بین درختان سالم و ناسالم سرو معنی دار شد. برای بهبود شرایط و جلوگیری از پیشرفت خشکیدگی و زوال درختان کشت شده در این اراضی، مدیریت بهینه حاصلخیزی خاک و تغذیه گیاهان کشت شده و تهیه فرمول کودی برای هر قطعه و مصرف کودهای آلی توصیه می گردد.
کلید واژگان: حاصلخیزی خاک، خاک رخ، خشکیدگی درختان، عناصر غذائی، محدودیت های اراضیApplied Soil Reseach, Volume:8 Issue: 1, 2020, PP 187 -198Understanding the capability of soils and land use limitations is a key factor in allocating the lands to the most appropriate use and also improving the growth conditions of plants in those lands. This research aimed to study the soils and recognize their limitations in cypress forest of Mobarakeh Steel Complex in order to prevent deterioration and decline of the trees. In the first step, plots were selected in the forest and a soil profiles was drilled in each plot. Soil samples were collected from the profiles. Also, soil and leaf samples were collected from the canopy of the healthy and unhealthy trees, separately. The results indicated that the soils have variety of limitations, including high gravel content (more than 50%), lack of organic matter (less than 0.5%) and nutrients, high calcium carbonate and pH coupled with soil compaction. There was a significant difference in the uptake of iron, manganese, zinc, copper, chlorine and sodium from the soil between healthy and unhealthy cypress trees. To improve the soil conditions in order to prevent the decline of cultivated trees, soil fertility and plant nutrition management program should be considered in the study area. Also, the use of organic fertilizers is recommended.
Keywords: Land limitations, Nutrient elements, Soil fertility, Soil profile, Trees decline -
در این پژوهش رویشگاه های مهم گونه بید در استان چهارمحال و بختیاری، شناسایی و از کلن های موجود در این رویشگاه ها، سرشاخه های یک ساله برای تولید قلمه تهیه شد. سپس نهال های تولید شده در خزانه، به بستر اصلی پروژه منتقل شدند و به مدت هشت سال مورد بررسی قرار گرفتند. هر سال در پایان فصل رویش، ارتفاع و قطر برابر سینه و در پایان فصل رویش سال آخر، قطر متوسط تاج پوشش اندازه گیری شدند. آمار مربوط به آفات و امراض و زنده مانی درختان نیز به طور مستمر تهیه شد. نتایج شناسایی گونه های بید نشان داد که در این استان پنج گونه شامل Salix excelsa S.G.Gmelin، Salix acomphylla Boiss.، Salix alba L، Salix elbursensis Boiss و Salix issatisensis وجود دارد. بررسی های کمی نشان داد که کلن Salix alba L (206) با 86/7 متر ارتفاع و 12/16 سانتی متر قطر برابر سینه و کلن Salix alba L (208) با 66/18 مترمربع سطح تاج پوشش، از بیشترین کمیت رویشی برخوردار بوده و مقاومت بالایی را نیز نسبت به سرما و یخبندان از خود نشان داده اند. نتایج مربوط به آفات و بیماری ها نیز نشان داد که کلن های مختلف بید در ایستگاه مورد حمله هشت گونه آفت شته خالدار بید، گال جاروی جادوگر، گال کروی، پروانه گالزای صنوبر، شته سیاه بید، سنک بید، لیسه بید و سوسک چوبخوار که از اهمیت نسبتا بالایی برخوردارند، قرار گرفته اند.
کلید واژگان: بید (Willow)، شناسایی، رویش، چهارمحال و بختیاریIn this research, important habitats of the species of salix in Chaharmahal and Bakhtiari province were identified. Then, one-year branches were produced for the production of cuttings. Then the seedlings were transferred to the main field of the project and surveyed for 8 years. Height, DBH and diameter of the canopy were measured. Also pests and diseases of the trees were investigated continually. The results showed that five species including Salix excelsa S.G.Gmelin, Salix acmophylla Boiss., Salix alba L, Salix elbursensis Boiss and Salix-issatisensis were identified in this province. Quantitative studies showed that Salix alba L (206) with 7.86 m height and 16.12 cm DBH and Salix alba L (208) with 18.66 m2 of canopy surface were better than other species and have high resistance to cold and frost. The results of pests and diseases also indicated that 8 species of pest were existing on all Salix species.
Keywords: Willow, Identification, Growth, Chaharmahal, Bakhtiari -
این پژوهش با هدف بررسی برخی متغیرهای تاثیرگذار بر مقدار تولید محصول سقز در جنگل های استان چهارمحال و بختیاری انجام شد. به این منظور در دو طبقه ارتفاعی 1600-1200 و 2000-1600 متر از سطح دریا، به طور تصادفی درختان بنه در طبقات قطری مختلف انتخاب شدند. در هر طبقه ارتفاعی شش طبقه قطری و در هر طبقه قطری پنج تا شش پایه بنه نشانه گذاری و اطلاعات درختان، شامل قطر برابرسینه، ارتفاع کل، ارتفاع تنه، قطر متوسط تاج و جنس آنها ثبت شد. درختان نشانه گذاری شده، مورد بهره برداری قرار گرفته و سقزهای استخراج شده از درختان به صورت جداگانه جمع آوری و توزین شدند. نتایج نشان داد میانگین تولید سقز در جنگل های استان به طور متوسط 9/571 گرم است. قطر متوسط تاج، قطربرابر سینه و ارتفاع کل درختان تاثیر معنی داری را در تولید سقز نشان دادند. جنس درخت نیز تاثیر معنی داری را بر مقدار تولید سقز نشان داد، به طوری که میانگین تولید سقز در درختان نر 1/608 گرم و درختان ماده 8/435 گرم به دست آمد.
کلید واژگان: ارتفاع از سطح دریا، بنه، چهارمحال و بختیاری، سقز، متغیرهای مورفولوژیکیThis research was performed in order to survey quantitative characteristics of Pistacia atlantica trees on gum production in the forests of Chaharmahal & Bakhtiari Province. At the first step, two elevation classes (1200-1600 m and 1600-2000 m) were choosen and trees selected in different DBH classes. Biometric characteristics of wild pistachio trees such as DBH, crown diameter, total height and bole height were used to assess the impact of gum production on wild pistachio trees. The gum was extracted from selected trees separately and weighted. The results showed that the mean of gum production is 571.9 g in each pistachio tree. Also, significant difference at 5% level between the factors of DBH and total height and at 1% level between crowns diameters were seen. The tree gender also showed a significant effect on the amount of gum production, so that the average production of gum in male and female trees were 608.1 and 354.8 g respectively. The results showed that there is no significant difference between amounts of gum production in different bole height.
Keywords: Altitude_Pistacia atlantica_Chaharmahal & Bakhtiari Province_Gum_Morphological variables -
مجله تحقیقات حمایت و حفاظت جنگلها و مراتع ایران، سال شانزدهم شماره 2 (پیاپی 32، پاییز و زمستان 1397)، صص 219 -232آتش سوزی جنگل ها در ایران بیشتر در نتیجه فعالیت های انسان و مداخلات ناآگاهانه و عمدی او انجام می گیرد. هدف از این پژوهش بررسی و شناخت مسائل اجتماعی اقتصادی روستاهای جنگل نشین در استان های گلستان، کردستان و چهارمحال بختیاری، با بیشترین فراوانی و گستره آتش سوزی در فاصله سال های 92-1388 است. پژوهش حاضر از نوع توصیفی همبستگی بوده و اطلاعات مورد نیاز با استفاده از پرسش نامه جمع آوری شده است. جامعه آماری مشتمل بر ساکنان روستایی مناطق الگویی متاثر از خطر آتش سوزی کم و زیاد می باشد. بر اساس فرمول کوکران، تعداد 364 نفر از بهره برداران ساکن درمناطق مورد بررسی به عنوان حجم نمونه تعیین گردید. روایی پرسش نامه توسط پانل متخصصان مورد تایید و سطح پایایی پرسش نامه با استفاده از آلفای کرونباخ 0.817 به دست آمد. تحلیل های آماری داده ها با استفاده از آزمون t و رگرسیون لجستیک در محیط نرمافزار آماری SPSS انجام شد. نتایج نشان داد تراکم جمعیت انسانی و تعداد دام در روستاهای مناطق الگویی با خطر آتش سوزی زیاد، به ترتیب سه و دو برابر منطقه با خطر آتش سوزی کم، نرخ اشتغال، سطح درآمد و تحصیلات ساکنین در منطقه الگویی با خطر آتش سوزی کم به طرز محسوسی بیشتر از منطقه با خطر آتش سوزی زیاد است. بررسی روش ها و شیوه های مشارکت مردم نشان داد؛ برگزاری کلاس های آموزش و ترویج و توان افزایی مهارتی بهره برداران، برخورد با عوامل تخریب و تجاوز به جنگل، انتخاب قرقبان افتخاری، تقویت اقدامات دولت در حفاظت از جنگل، از راهکارهای جلوگیری وقوع آتش سوزی در جنگل است.کلید واژگان: آتش سوزی جنگل، پرسشنامه، توصیفی همبستگی، آلفای کرونباخIn Iran, forest fires often occur as a result of human activities and unknowing and intentional intrusions. There are hidden and hidden issues behind these human activities and communities that have played a significant role in forest fire. The purpose of this research is to investigate the socio-economic issues of forest villages in three provinces of Golestan, Kurdistan and Chaharmahal Bakhtiari, with the highest frequency of firefighting between 2010 and 2014. The present study was a descriptive-correlational study and the required information was collected using a questionnaire. The statistical population consists of rural inhabitants of model regions affected by low and high fire risk in three provinces of Golestan, Chaharmahal, Bakhtiari and Kurdistan. Based on the Cochran formula, 364 residents of the studied areas were selected as sample size. The validity of the questionnaire was confirmed by a panel of experts and the reliability level of the questionnaire was obtained using Cronbach's alpha (0.817). Statistical analysis of data was performed using t-test and logistic regression in SPSS software. The results showed that the density of human population in the villages of patterned areas with a high fire risk of approximately 3 times the area with low fire risk, the number of livestock in the area with high fire risk is twice as low as the risk area, employment rate, level The income and education of inhabitants in the region with a low fire risk pattern is noticeably higher than the area with a high fire risk. It seems that these factors cause the forest fire, more in the area with a high fire risk, than the low risk area. A survey of the methods and methods of participation of the people showed; holding training and promotion classes The ability to increase the skill of the exploiters, dealing with the factors of destruction and rape of the forest, the selection of honorary soldiers, and strengthening the government's actions in protecting the forest are among the strategies to prevent the occurrence of fire in the forest.Keywords: forest fires, descriptive-correlational, questionnaire, Cronbach's alpha
-
مجله تحقیقات حمایت و حفاظت جنگلها و مراتع ایران، سال شانزدهم شماره 1 (پیاپی 31، بهار و تابستان 1397)، صص 118 -121گونه های بادام وحشی با دامنه اکولوژیک وسیع و تنوع ژنتیک بالا از مهم ترین گونه های مناسب برای احیا و غنی سازی جنگل های زاگرس محسوب می شوند. در تحقیقی که طی سال های 1394-1393 برای شناسایی آفات بادام های وحشی در استان چهارمحال و بختیاری انجام گرفت مشاهده شد که زنجرک Megophthalmus scabripennis سبب خسارت روی گونهAmygdalus haussknechtii (C. K. Schneider) Bornm. شده بود. برای بررسی جمعیت و تغییرات آن در منطقه تومانک بن بازدیدهای منظمی از ابتدای فصل رویش تا انتهای آن انجام گرفت. در هر تاریخ نمونه برداری چهار بار تورزنی روی دوازده درختچه انجام شد و تعداد پوره های سنین مختلف و حشرات کامل درون تور شمارش و ثبت شد. برای بررسی بیولوژی زنجرک در منطقه تومانک بن سه هفته قبل از ظهور زنجرک های کامل زمستان گذران و استقرار بر روی درختان میزبان اقدام به نصب تورهای آستینی مطالعاتی بر روی درختان آلوده شد. نتایج به دست آمده نشان داد این حشره دارای پنج سن پورگی است و سه نسل متوالی را روی haussknechtii. Aایجاد می کند. نقطه اوج فراوانی حشرات کامل در نیمه اول خرداد، نیمه اول تیر و اواسط مهر به ترتیب برای نسل اول، نسل دوم و نسل سوم بود. زمستان گذرانی به صورت حشره کامل انجام می شود.کلید واژگان: زنجرک، بیولوژی، بادام وحشی، تغییرات جمعیتWild almonds are valuable species with broad ecological ranges and high genetic diversities for reforestation in Zagros forest. Therefore, for identification pests affecting these valuable species, the current research carried out between 2014 -2015 in Chahar Mahal and Bakhtiyari province. Megophthalmus scabripennis species had severe damage on Amygdalus haussknechti shrubs. To study the population dynamics of the pest, twelve shrubs were randomly selected. In each sampling date, the number of leafhopper at each stage was counted in four netting. For study the leafhopper biology in Tomanak - Ben region, three weeks prior to emergence of overwintered adults, sampling nets were placed on infested trees. The results indicated that pest overwintered as adults. These adults oviposited in spring and their nymphs hatch out of the eggs and go through five instars. This leafhopper had three generations in a year in this region. The abundance peak points of adult insects were in the end of May, early of July and October for all three generations, respectively.Keywords: Leafhopper, pest biology, Wild almond, population dynamics
-
پدیده زوال بلوط در جنگل های زاگرس، سطح گسترده ای را متاثر کرده است. آلاینده های موجود در گرد و غبار، از مهم ترین عامل های زوال گونه های جنگلی زاگرس اعلام شده اند. در این پژوهش با هدف ارزیابی تاثیر گرد و غبار بر زوال درختان بلوط (Quercus brantii Lindl.)، در ابتدای بهار 1395، شش تله رسوب گیر در منطقه هلن نصب و در پاییز، نمونه های گرد و غبار از تله ها جمع آوری و پس از توزین، مقدار عناصر سنگین موجود در آنها اندازه گیری شد. در دو جهت جغرافیایی غالب (شمالی و جنوبی)، سه خط نمونه با فاصله های ثابت در ابتدا، وسط و انتهای منطقه پیاده و در هر خط نمونه سه قطعه نمونه دایره ای 1000 متر مربعی در سه طبقه ارتفاعی 1800-1500، 2000-1800 و بالاتر از 2000 متر از سطح دریا برداشت شد. در هر قطعه نمونه، از پنج درخت سالم و ناسالم، نمونه مرکب برگ تهیه و مقدار عناصر سنگین (سرب، کادمیوم، نیکل، آرسنیک و جیوه) آنها اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که مقدار کادمیوم و سرب در برگ درختان سالم به ترتیب 0/235 و 0/174 و در برگ درختان ناسالم به ترتیب 0/339 و 0/219 میلی گرم بر کیلوگرم بود و این اختلاف معنی دار شد (0/01 ≤ p). درختان بلوط جهت جنوبی نسبت به جهت شمالی عناصر سنگین بیشتری را جذب کردند و این اختلاف برای سرب و کادمیوم در سطح اطمینان 99 درصد و برای آرسنیک در سطح اطمینان 95 درصد معنی دار بود. به نظر می رسد تنش ناشی از جذب عناصر سنگین یکی از عامل های زوال بلوط باشد. نتایج این پژوهش نیز تاثیر عناصر سنگین موجود در گرد و غبار بر سلامت درختان بلوط را نشان داد.کلید واژگان: تنش، زاگرس، زوال بلوط، عناصر سنگین، گردو غبارOak decline is a complex phenomenon affecting vast areas of Zagros forests. Dust is the most important factors in the decline of Zagros forest. In order to assess the impacts of dust on oak decline, six dust traps were installed in Helen protected area at the beginning of spring 2016. Dust samples were collected using the traps surface in autumn. The weight of dust samples and the amount of heavy metals were measured in the laboratory. Three transects (replicates) with fixed distances were designed in each of northern and southern directions. In each transect, three circular plots (with an area of 1000 m2) were laid out in three altitudinal ranges (1500-1800, 1800-2000, and more than 2000 meter a.s.l.). In each plot, leaf samples of five trees were collected from healthy and unhealthy trees, and the amounts of heavy elements including lead, cadmium, nickel, arsenic and mercury were measured. The results showed that cadmium and lead in leaves of healthy and unhealthy trees had a significant difference and the amount of these elements in the leaves of healthy tree was more than unhealthy trees. Higher amounts of heavy metals were absorbed by oak trees located in the southern aspect compared with those in the northern one. Moreover, the amounts of intercepted cadmium and lead had significant differences. It seems that the stress caused by the absorption of these heavy elements in the leaves of trees is one of the most important factors for oak trees decline.Keywords: Dust, Heavy metals, Oak decline, Stress, Zagros
-
مجله تحقیقات حمایت و حفاظت جنگلها و مراتع ایران، سال پانزدهم شماره 2 (پیاپی 30، پاییز و زمستان 1396)، صص 147 -155منطقه «کرهبس» یکی از رویشگاه های گونه های متعدد بادام وحشی در استانچهارمحال و بختیاری است. طی سال های 1393-1391 جمع آوری و شناسایی آفات چهارگونه بادام وحشی Amygdalus arabica Oliver،Amygdalus elaeagnifolia Spach،Amygdalus haussknechtii (C. K. Schneider) و Amygdalus scoparia Spach در این منطقه انجام شد. نمونه ها ازابتدا تا پایان فصل رویش به روش های معمول جمع آوری و شناسایی شد. جهت تعیین میزان آلودگی آفات تعداد ده پایه از هر گونه در سه طبقه ارتفاعی 1600-1800، 1800-2000 و 2000 متری در دو دامنه شمالی و جنوبی در این منطقه انتخاب و درصد آلودگی پایه های یاد شده نسبت به آفات تعیین شد. نتایج به دست آمده نشان داد سوسک طوقه و ریشه Capnodis tenebrionis Linnaeus، سوسک چوبخوارOsphranteria coerulescens Redt ، سوسک پوستخوارGuerinScolytus amygdali، زنبور مغزخوار بادام Eurytoma amygdali End، زنجره هایCicadatra alhageosKolenati،Chlorosalta smaragdula ، زنجرک Paoli Empoasca decedens، پروانه Staudinge Lasiocampa nanaو جوجه تیغی Hystrix indica Kerrنقش مهمی در تخریب بادام های وحشی در این منطقه دارند. به علاوه دو گونه انگل گل دارLoranthus grewinskii Boiss & Buhse و . Orobanch spروی گونه ها فعالیت قابل چشم گیری دارند و خسارت وارد میکنند. همچنین میزان آلودگی آفات مختلف براساس گونه بادام و گونه آفت متفاوت است. در مجموع متوسط آلودگی آفات بر روی کل پایه های انتخاب شده چهار گونه بادام در این رویشگاه نشان داد سوسک طوقه و ریشه sinoirbenet .Cدارای بیشترین میزان آلودگیو پروانه برگخوار anan .L دارای کمترین میزان آلودگی به ترتیب با 25/11 درصد و 66/1 درصد بودند.کلید واژگان: آفات، بادام وحشی، شناسایی، کره بس، استان چهارمحال و بختیاریThe "Karebas" area is one of the habitats of various wild almond species in Chaharmahal and Bakhtiari province. During 2012- 2014, collecting and identification of pests of four wild almond species, Amygdalus arabica Oliver, Amygdalus haussknechtii (C. K. Schneider), Amygdalus elaeagnifolia Spach and Amygdalus scoparia Spachwas carried out in this region. Sampling was performed by the usual methods from the beginning until the end of the growing season. In order to determine the degree of infestation of pests, ten shrubs from each species in three altitude classes (1600-1800, 1800-2000, 2000 m) in both northern and southern ranges of this area were selected and infestation level was determined for each pests. The results indicated that Capnodis tenebrionis, Osphranteria coerulescens, Scolytus amygdali, Eurytoma amygdali, Cicadatra alhageos, Chlorosalta smaragdula, Empoasca decedens, Lasiocampa nana, Hystrix indica, Loranthus grewinskii and Orobanch sp have important role in destroying wild almonds in this area. In addition, we found two species of flowering parasites Loranthus grewinskii Boiss & Buhse and Orobanch sp. having a significant activity and damage on the species. Also, the infestation level of different pests varied according to the almond and pest species. In general, average pest infestation on the all selected shrubs of the four almond species in this habitat showed that the C. tenebrionis infecting crown and root and L. nana had the highest (11.52%) and lowest (1.66%) infestation level, respectively.Keywords: Pests, wild almond, identification, Karebas, Chaharmahal va Bakhtiary province
-
پسته از جنس های درختی اصلی جنگل های زاگرس است و بنه (Pistacia atlantica Desf.) مهم ترین گونه این جنس محسوب می شود. این پژوهش با هدف بررسی وضعیت کمی و کیفی این جنس با تاکید بر گونه بنه در جنگل های استان چهارمحال و بختیاری انجام شد. پس از جنگل گردشی در سطح 307000 هکتاری جنگل های استان، تمام مناطق پراکنش تیپ های مختلف بنه، به صورت مشاهده ای بر روی نقشه های توپوگرافی 1:50000 مشخص شدند. محدوده های مشخص شده به صورت نقشه های رقومی درآمده و نقشه مقدماتی تیپولوژی بنه در جنگل های استان تهیه شد. شبکه آماربرداری بر روی تیپ های مختلف بنه به گونه ای طراحی شد که حداقل 30 قطعه نمونه در بزرگترین تیپ بنه قرار گیرد. با همین ابعاد شبکه، تعداد قطعات نمونه برای سایر تیپ ها محاسبه شد. در مجموع، 39 قطعه نمونه دایره ای 10 آری برداشت شد. نتایج نشان داد که بنه در شش تیپ جنگلی حضور داشت. تیپ بلوط- بنه با 84801 و تیپ بادام- بنه با 537 هکتار به ترتیب بیشترین و کمترین سطح را به خود اختصاص دادند. بیشترین تراکم بنه متعلق به تیپ بنه با 90 و کمترین آن مربوط به تیپ بادام- بنه با 20 اصله در هکتار بود. قطورترین و کم قطرترین درختان بنه به ترتیب در تیپ های افرا- بنه و بادام- بنه حضور داشتند. با توجه به حضور بنه در تیپ بلوط- بنه به عنوان گسترده ترین تیپ جنگلی در جنگل های استان، امکان کاشت و توسعه این گونه باارزش در توده های خالص و غالب بلوط در استان نیز وجود دارد.کلید واژگان: بادام، بلوط، تراکم، تیپ جنگلی، جنگل های زاگرسPistacia atlantica Desf. is one of the most important species in the Zagros forests. This research was conducted in order to investigate the quantitative and qualitative characteristics of pistachio forests in Chaharmahal and Bakhtiari province. At first, all of the forest regions were investigated and typology map of forests was made on 1:50000 map. Then the digital map of forest types was made. Sampling grid was established on the map, so that at least 30 plots were selected on the biggest type of pistachio. Using the same method, number of sample plots was calculated for other forest types. A total of 39 circle plots, each 1000 m2, were selected. The results indicated that Pistachio was present in 6 forests types. Quercus-Pistacia covering 84801 ha area was the largest type, while Acer- Pistacia was the smallest type that covered 537 ha. Pistachio type with 90 trees per hectare was the most dense forest type, while Amygdalus-Pistacia type with 20 trees per ha was the less dense type. The thickest and tiniest pistachio trees were recorded in the Acer-Pistacia and Amygdalus-Pistacia types, respectively. Considering the presence of pistachio in the vast and widest forest type of Quercus-Pistacia, we can plant this species in pure and dominant oak stands of the province.Keywords: Density, Forest type, Pistacia atlantica, Quercus, Zagros forests
-
شوری یکی از مهمترین تنش های محیطی است که موجب خسارت شدید به محصولات باغی و زراعی و همچنین کاهش تنوع زیستی گیاهی می گردد. جنگلکاری با گونه های مقاوم، یکی از روش های مقابله با پدیده شوری منابع آب و خاک است، لذا شناسائی گونه های مقاوم به شوری برای انجام این مهم اجتناب ناپذیر است. شرایط رویشگاهی گونه های گیاهی می تواند بر مقاومت گیاه در مواجهه با تنش های محیطی تاثیر گذار باشد. برای تعیین اثر عامل ارتفاع از سطح دریا بر مقاومت به شوری گونه های بادام وحشی، بذر چهار گونه شامل Amygdalus scoparia، A. Arabica، A. elaegnifolia، A. haussknechtii از سه طبقه ارتفاعی در رویشگاه کره بس چهارمحال و بختیاری جمع آوری و پس از تولید نهال، نهال های 2 ماهه با آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار (هر تکرار 5 نهال) تحت تنش شوری ناشی از آبیاری با محلول سدیم کلراید با غلظت های مختلف شامل شاهد، 25، 50، 75 و 100 میلی مول قرار گرفتند. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت نمک مقادیر فاکتورهای رویشی، رنگیزه های گیاهی و زی توده گیاه کاهش و تجمع پرولین افزایش یافت. گونه A. arabica مقاوم ترین گونه در میان این چهار گونه به تنش شوری بود. با افزایش ارتفاع از سطح دریا از میزان رویش، زی توده، رنگیزه های گیاهی کاسته و بر غلظت پرولین افزوده شد. افزایش تنش شوری موجب کاهش جذب مس، روی، آهن، منگنز و پتاسیم و افزایش جذب منیزیم، سدیم، کلر، نیتروژن، فسفر و کلسیم گردید.
کلید واژگان: پرولین، عناصر غذائی، سدیم کلراید، ارتفاع از سطح دریا، بادام وحشیSalinity is a major environmental stresses that Causes severe damage to crops and horticultural crops and also reduce plant biodiversity. Plantation of resistant species is one of the activity to cope on soil and water salinity. Therefore, the identification of salt tolerant species is inevitable. Site conditions of species can affect on plant resistance in the face of environmental stresses. Seeds of four species of wild almond (Amygdalus scoparia, A. arabica, A. elaegnifolia, A. haussknechtii) of three height classes were collected in Karebas site to determine the effect of altitude on the salinity tolerance of wild almond species. Factorial experiment in a completely randomized design with three replications (5 plants per replication) were chosed to determine the salinity torerance of two month almond seedling under salt stress by irrigation with different concentrations of sodium chloride solution whit five leveles (control, 25, 50, 75 and 100 mmol). The results showed that vegetative plant, pigments and plant biomass reducted and accumulation of proline increased by incrising the salt concentration. Amygdalus arabica was resistance species among the four species to salinity. Biomass, growth rate and plant pigments have been decreased and cocentraton of proline have been increased by increasing the altitude. The absorption of copper, zinc, iron, manganese, potassium have been decreased and absorption of magnesium, sodium, chlorine, nitrogen, phosphorus, and calcium increased by Increasing the salinity.Keywords: proline, nutrient elements, sodium chloride, altitude, wild Almnd -
شوری و خشکی از تنش های مهم محیطی هستند که آثار نامطلوبی بر زیست بوم های طبیعی دارند. در میان ژرم پلاسم های طبیعی کشور، گونه هایی وجود دارند که به شرایط سخت زیست محیطی مقاوم اند. شناسایی و معرفی این گونه ها می تواند زمینه لازم برای بهره گیری از آن ها در احیای زیست بوم های تخریب یافته و افزایش غنای گونه ای و بهبود تنوع زیستی را فراهم کند. به منظور مقایسه میزان مقاومت چهار گونه بادام وحشی (Amugdalus Arabica، A. scoparia، A. haussknechtii، A. eleagnifolia) در مواجهه با تنش شوری و همچنین بررسی اثر عامل رویشگاهی جهت جغرافیایی در میزان مقاومت در برابر این تنش، بذر این گونه ها از دو جهت شمالی و جنوبی در رویشگاه کره بس استان چهارمحال و بختیاری جمع آوری و پس از تیمار سرما رطوبت، در گلخانه کشت شد. نهال های تولیدی، پس از دو ماه، با استفاده از نمک کلرید سدیم (NaCl) و با پنج سطح شوری شامل شاهد، 25، 50، 75 و 100 میلی مول، با آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی و در سه تکرار آزمایش شدند. نتایج نشان داد که با افزایش شوری از میزان طول و رویش ارتفاعی نهال ها کاسته شد به طوری که نهال های شاهد رویش 14 سانتی متر طی دوره آزمایش داشتند و میزان رویش در نهال های تحت تنش 100 میلی مول به 9/8 سانتی متر کاهش یافت، همچنین بیشترین مقادیر رویشی و زی توده مربوط به نهال های حاصل از جهت جنوبی بود. افزایش شوری موجب کاهش جذب پتاسیم، مس، روی، آهن و منگنز و افزایش جذب نیتروژن، کلسیم، منیزیم، سدیم و کلر و افزایش غلظت پرولین در اندام هوایی نهال ها شد. میزان پرولین در نهال های شاهد 39 میلی گرم بر گرم بود و با افزایش تنش بر مقدار آن افزوده شد تا در نهال های تحت تنش 100 میلی مول نمک به 4/118 میلی گرم بر گرم رسید. از میان گونه های مطالعه شده A. arabica بیشترین مقادیر فاکتورهای رویشی، رنگیزه های گیاهی و جذب برخی عناصر ضروری را در مواجهه با تنش شوری در اختیار داشت و به نظر می رسد که مقاوم ترین گونه به تنش شوری باشد.
کلید واژگان: پرولین، زاگرس، عناصر غذایی، کلرید سدیمDrought and salinity are the most important environmental stresses that are causing adverse effects on natural ecosystems. There are species among Iranian natural germplasm that are resistant to environmental harsh conditions. Restoring of degraded ecosystems، promoting of biodiversity and increasing of species richness will provide by identifying of these species. Almond species with broad ecological range have this capability. In order to compare the resistance of wild almond species to salinity stress and investigation on effect of aspect (geographical direction) on salinity resistant، seeds of Amugdalus Arabica، A. scoparia، A. haussknechtii and A. eleagnifolia were collected from north and south aspects from Karebas site in Chaharmahal and Bakhtiari province. Seeds were treated by cold-water stratification and then were planted in the nylon bags in green house. After two months، seedlings were experimented by using of sodium chloride with five levels of salinity (control، 25، 50، 75، 100 Mm)، by factorial experiment in completely randomized design with three replications. Results showed that the maximum amount of growth and biomass belonged to seedlings from south aspect. Control seedlings were grown 14 cm during the experimental period and the growth rate of seedlings under 100 mmol reduced to 8. 9 centimeters. By increasing of salinity، length and height increment of seedlings decreased. Increasing of salinity caused reduce in absorption of copper، zinc، iron، manganese and potassium and increase in uptake of magnesium، sodium، chlorine، nitrogen، calcium and proline concentration in the shoots of seedlings. Proline in control seedlings was 39 mg/g، by increasing of stress amount of proline received to 118. 4 mg/g in seedlings under salt stress of 100 mmol. Among the studied species، A. arabica had highest levels of growth factors، pigments concentration and uptake of necessary elements in facing of salinity stress، which sounds to be the most resistant species to salinity.Keywords: nuterients, prolin, sodioum chloride, Zagross
- در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو می‌شود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشته‌های مختلف باشد.
- همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته می‌توانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
- در صورتی که می‌خواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.
©2000-2025 magiran.com All Rights Reserved.